کوهنوردی یکی از تفریحات سالم و لذت‌بخش در جهان است که طرفداران زیادی دارد؛ برای انجام این ورزش، باید تجهیزات کافی را در اختیار داشت. پاها لقب قلب دوم انسان را گرفته‌اند و کوهنوردی یکی از رشته‌های ورزشی است که سلامتی پاها در آن اهمیت دوچندان دارد؛ از این‌رو، کفش کوهنوردی از ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین تجهیزات کوهنوردی به شمار می‌رود.

کفش کوهنوردی سلامت پا و بدن را تضمین می‌کند و پیمودن مسیرهای کوهستانی و پرفرازونشیب، بدون کفش استاندارد و ایمن امکان‌پذیر نیست. در انتخاب کفش کوهنوردی مناسب، معیارهایی بر اساس نوع فعالیت، شرایط اقلیمی، فصل کوهنوردی و ویژگی‌های تخصصی نظیر جنس کفی، نوع عایق حرارتی و نوع عایق رطوبتی حائز اهمیت است که در هنگام خرید باید به آن توجه و دقت کرد.

انواع کفشهای کوهنوردی

کفش‌های هیمالیانوردی (Expedition)

کفش‌های هیمالیانوردی از کفش‌های سه پوش، سنگین و بسیار قوی برای کوهنوردی است که زیره آن انعطاف‌پذیر نیست؛ اما قابلیت نصب کرامپون دارد. این کفش مشابه کفش‌های دوپوش است؛ با این تفاوت که پوش سوم یک گتر بلند محسوب می‌شود که روی کفش قرار می‌گیرد و تمام رویه و اطراف کفش را می‌پوشاند. این کفش برای ارتفاعات ۸,۰۰۰ متری هیمالیا و صعود به ارتفاعات بالای ۷,۰۰۰ متر در زمستان طراحی شده است.

کفش سنگ‌نوردی (Climbing)

کفش سنگ‌نوردی که کتانی سنگ نیز نام دارد، با شکل خاص و مواد خاصی تولید می‌شود و حالت قرارگیری پا در آن به شکلی است که قرارگیری روی لبه‌های نازک را سهولت می‌بخشد و برای صخره‌نوردی، دیواره‌نوردی و سنگ‌نوردی داخل سالن کاربرد دارد.

کفش یخ‌نوردی (Ice climbing)

کفش یخ‌نوردی شبیه کفش سنگ‌نوردی و بسیار سبک است؛ اما دارای کرامپون‌های دائمی متصل به کف کفش است که برای مسابقات و صعودهای سرعتی در صخره‌های یخی کاربرد دارد.

کفش‌ راهپیمایی (Walking)

کفش‌ راهپیمایی، کفش‌هایی بدون ساق و بسیار سبک، با پاشنه کوتاه و زیره کمی انعطاف‌پذیر، برای مسیرهای ساده و  پیاده‌روی روزانه مناسب است که برخی از کوهنوردان برای پیاده‌روی‌های طولانی و مسیرهای سبک نیز از آن استفاده می‌کنند. از آنجا که این کفش از قوزک پا محافظت نمی‌کند، برای مسیرهای سنگلاخی مناسب نیست.

کفش کوهپیمایی (Trekking)

کفش کوهپیمایی شامل کفش‌هایی با وزن سبک، پاشنه متوسط یا بلند و زیره کمی انعطاف‌پذیر می‌شود که تنها برای کوهپیمایی یک‌روزه و سفرهای کوتاه کوهنوردی با بارهای سبک در سه فصل بهار، تابستان و پاییز مناسب است. رویه این کفش‌ها معمولا از چرم یا پارچه‌های ضدآب ساخته می‌شود؛ اما به‌عنوان کفش کوهنوردی محکم، فاقد دوام است. 

کفش کوهنوردی (Mountaineering)

کفش نیمه‌سنگین کوهنوردی کفش‌هایی با زیره کمی انعطاف‌پذیر و دارای ساق بلند (۱۴ تا ۱۹ سانتی‌متر) است که این ساق بلند از مچ پا به‌خوبی محافظت می‌کند. این کفش‌ها برای صعودهای چندروزه سه فصل و در صورت وجود لایه گورتکس، برای صعود زمستانی یک‌روزه مناسب است.

کفش کوهنوردی سنگین یک پوش (High Mountain)

کفش‌های تک‌ پوش، کفش‌هایی سنگین و بسیار قوی برای کوهنوردی است که زیره آن انعطاف‌پذیر نیست؛ اما قابلیت نصب کرامپون دارد. این کفش‌های ضدآب تنها برای صعود در برف و یخ و صعودهای زمستانی به ارتفاع کمتر از ۵,۰۰۰ متر مناسب است و در صورت استفاده در مکان‌های غیربرفی، باعث تاول پا می‌شود. کفش کوهنوردی سنگین یک‌ پوش دوخت با نخ ندارند، رویه کفش با دوخت ذوبی یا چسب به زیره می‌چسبد و دارای تاریخ انقضا است که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد. 

کفش کوهنوردی سنگین دو پوش (Expedition)

کفش‌های کوهنوردی سنگین دو پوش، از کفش‌های بسیار قوی برای کوهنوردی است که زیره آن انعطاف‌پذیری ندارد؛ اما دارای قابلیت نصب کرامپون است. به این کفش دو پوش می‌گویند؛ زیرا از لحاظ ساختاری به دو کفش کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود. کفش کوچک هم‌اندازه پای کوهنورد و فاقد بند است که برای بستن از چسب استفاده می‌شود و سپس درون کفش بزرگ‌تر جای می‌گیرد. کوهنورد در زمان استراحت با کفش کوچک داخل چادر می‌شود. این کفش‌ها برای صعود قله‌های‌ بالاتر از ۷,۰۰۰ متر در بهار و تابستان، صعود قله‌های کمتر از ۷,۰۰۰ متر در پاییز و زمستان و یخ‌نوردی در ارتفاعات بالا مناسب است.

انواع جنس رویه کفش

  • چرم طبیعی
  •  چرم اشبالت‌ دانه‌دار: از شکاف بخش زبر داخلی چرم گاو ایجاد می‌شود و با نایلون یا تورهای نایلونی جفت می‌شود تا قابلیت تنفس بالا ایجاد کند. ارزان‌قیمت است و مقاوت کمی در برابر آب و سایش دارد.
  • چرم نبوک: نوعی چرم دانه‌دار است که نسبتا انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر آب و سایش است. 
  • چرم مصنوعی: نوعی چرم همراه با پلی‌استر و نایلون که از سایر چرم‌ها سبک‌تر است. سریع‌تر جا باز می‌کند، سریع خشک می‌شود، ارزان‌قیمت است و به‌علت کوک‌های دوخت، زودتر پوسیده می‌شود.
  • پارچه‌های گورتکس (Gore-tex): عایق آب، باد و رطوبت و همچنین قابل تنفس است.
  • سیمپاتکس (Sympatex): عایق باد و رطوبت و همچنین قابل تنفس است.
  • کولار: نوعی مواد نوترکیب یا پارچه ضربه‌گیر است.
  • تین‌سولیت (Thinsulate): دارای خاصیت حفظ گرمای پا و مناسب کفش‌های زمستانی است.
  • فایبرگلاس: در میان کوهنوردان ایرانی به پلاستیکی معروف است و برای کوهنوردی اصلا مناسب نیست.

مشخصات لازم برای رویه کفش 

  • ضد آب باشد.
  • امکان تعریق و تنفس آزادانه پا را فراهم کند.
  • قابلیت ارتجاع داشته باشد.
  • تا اندازه‌ای نرم و انعطاف‌پذیر باشد.
  • عایق حرارت عایق باشد.
  • بندهای رویه کفش تا نزدیک مچ پا ادامه داشته باشد تا بهتر کیپ شود و از قوزک پا محافظت کند.